آذربایجان اویرنجی حرکاتی
گله جک بیزیمدیر azoyrenci_herekati@yahoo.comآذربایجان اویرنجی حرکاتی
گله جک بیزیمدیر azoyrenci_herekati@yahoo.comواگذاری فروش نفت به بنیاد مستضعفان؛ استفاده از اختیارات رهبر برا
واگذاری فروش نفت به بنیاد مستضعفان؛ استفاده از اختیارات رهبر برای مقابله با تحریم ها
آذربایجان اؤیرنجی حرکاتی: همزمان با اعلام تشدید تحریم های اروپا، و افزایش اخبار منتشره درباره احتمال حمله نظامی اسرائیل یا آمریکا به ایران، دولت سلسله اقداماتی را آغاز کرده که به گفته کارشناسان با دور زدن قانون و با استفاده از اختیارات رهبری امکان پذیر می تواند بود. انتقال اجازه تجارت نفت به بنیاد مستضعفان، انتقال دارائی های ایران از بانک های اروپائی و سرانجام واردات کالاهای اساسی که مجلس اجازه آن را به دولت نداده بود از جمله اقداماتی است که در روزهای اخیر اطلاعاتی درباره آن منتشر شده است.
سعید لیلاز تحلیلگر اقتصادی ...
برداشت از حساب ذخیره ارزی برای واردات کالا با وجود مخالفت مجلس را، که به گفته رییس جمهور بعد از آن امکان پذیر شد که وی از رهبر جمهوری اسلامی اجازه گرفت، بدعتی خطرناک در جمهوری اسلامی دانسته است. این گفتگو بعد از مصاحبه تلویزیونی محمود احمدی نژاد با مشاور خود صورت گرفت که در آن فاش کرد که بعد از رد پیشنهاد دولت در مجلس نزد رهبری رفته است صورت پذیرفت.
بخش دیگری از همین مصاحبه تلویزیونی (که منقدان دولت با اشاره به این که مهدی کلهر مجری مصاحبه مشاور رسانه ای رییس جمهور یک فرد فرهنگی و بی اطلاع از مسائلی اقتصادی است آن را شوتلویزیونی، و پرده داری خواندند و شعارهای بی محتوا و به دور از واقعیت های علمی خواندند) به موضوع مهم آزاد سازی بهای سوخت و پرداخت ماهانه ای نقد به مردم ایران اختصاص دارد. منقدان دولت چنین کاری را با توجه به نزدیک بودن تاریخ انتخابات ریاست جمهوری هزینه کردن از بودجه عمومی برای خرید رای و ایجاد محبوبیت خوانده و آن را در راستای مقدمه سازی دولت برای کاستن از مصرف بنزین و به نوعی آماده شدن برای روزهای سخت تر به حساب آورده اند.
از مقدماتی که دولت برای مقابله با شرایط فوق العاده احتمالی برگزیده امضای تقاهم نامه بین وزارت نفت ایران و بنیاد مستضعفان مهم تر از همه بوده و نظر کارشناسان خارجی را جلب کرده است. دو سال پیش به دنبال انتشار اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران، دولت هفت میلیارد دلار از پروژه های نفتی را به قرارگاه خاتم الانبیای سپاه پاسداران واگذار کرد که این پیش گیری با توجه به خروج بعدی شرکت های معتبر خارجی از حوزه استخراج نفت ایران معنا یافت. در آن زمان سپاه پاسداران با خرید چند شرکت تخصصی عملا وارد حوزه صنعت نفت شد. اما اینک بنیاد مستضعفان که سابقه حضور در بازار نفتی جهان را ندارد بدون رعایت تشریفات قانونی اجازه گرفته است که دوشادوش وزارت نفت به فروش نفت بپردازد از دید حاکمیتی یک تدبیر تازه است که می تواند در آینده معضلات فراوانی به بار آورد.
یک نماینده سابق مجلس شب گذشته در گفتگو با روز اظهار نظر کرد که این تفاهم نامه نمی تواند موافق با قانون اساسی باشد چرا که عملا تجارت مهم ترین ماده اولیه کشور و تامین کننده بخش اعظم بودجه است را از یک نهاد دولتی که زیر پرسش و استیضاح مجلس قرار دارد خارج می کند. همین نماینده ترک تشریفات برای چنین واگذاری مهمی را نشان دهنده حساسیت شرایط کشور دانست و گفت اگر ضرورت زمانی وجود نمی داشت می شد همین عمل با رعایت تشریفات در عرض سه ماه صورت داد.
تاسیس شرکت های نیمه دولتی و به ظاهر خصوصی برای انجام معاملاتی که بازرگانی بین المللی از انجام آن با دولت جمهوری اسلامی خودداری می کند از دوران مشهور به سازندگی آغاز شد. چند موسسه بزرگ تجارت دریائی و صنایع نفت و گاز از همان دوران باقی مانده اند. بزرگ ترین شرکت موجود در این زمینه پارس اویل که مدت ها بهزاد نبوی و ترکان وزیران سابق عهده دار مدیریت آن بودند و در صنایع جهانی نفت هم دارای مشخصات و سابقه ای شد و حتی در مواردی به خواست دولت، موسسات بزرگی مانند هالی برتون آمریکا [که دیک چینی معاون فعلی رییس جمهور آمریکا از مالکان ان است] را وارد صحنه کرد.
در تفاهم نامه ای که بین سیف الله جشن ساز مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و محمد فروزنده وزیر سابق سپاه و مدیر عامل بنیاد مستضعفان امضا شده، بنیاد مستضعفان اجازه دارد در کنار شرکت ملی نفت ایران به فروش نفت این کشور در بازارهای بین المللی بپردازد.
هدف از این کار را متنوع کردن بازارها و فهرست خریداران نفت و فراورده های نفتی ایران اعلام کرده شد و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت بت این تفاهم نامه شرکت ملی نفت ایران قدرت مانور وسیع تری برای فروش نفت خودش فراهم می کند و راهکارهای جدیدی را تجربه خواهد کرد.
آن چه بر پیچیدگی قانونی موضوع می افزاید و تنها می تواند با استفاده از اختیارات قانونی ولی فقیه صورت گرفته باشد این است که بیناد مستضعفان در این معامله شرکتی غیردولتی به حساب آورده شده و معلوم نیست که چگونه یک موسسه غیردولتی بدون رعایت تشریفات مناقصه می تواند به چنین معامله ای وارد شود. به همین جهت آقای فروزنده در مراسم امضای تفاهم نامه گفته احساس من این است که وزارت نفت می خواهد آرام آرام یکی از بخش هایی که کاملا بسته بوده است باز کند و قصد دارد نقطه شروعی را اعلام کند و انحصاری از این بابت در اختیار بنیاد نیست.این در حالی است که بر اساس قانون، فروش نفت در اختیار شرکت ملی نفت ایران است و درست به همین دلیل مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران گفته اگر بنیاد خریدار نفت ایران باشد نیازی به اخذ مجوز نیست ولی اگر بنیاد بخواهد رقیب شرکت ملی نفت باشد مجوز آن را نیز خواهیم گرفت.
در این تفاهم نامه، بنیاد به عنوان بخش خصوصی در حوزه فروش نفت خام، فراورده های نفتی و محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی فعالیت خواهد کرد. اما کارشناسان معتقدند عملا بنیاد خریدار نفت خواهد شد و آن را دربازار ازاد جهانی به عنوان یک فروشنده بخش خصوصی عرضه خواهد کرد تا خریداران حریص بتوانند تحریم های احتمالی را دور بزنند و به بهای کمتر نفت ایران را بخرند.
بزرگترین موسسه غیر دولتی
بنیاد مستضعفان در تابستان سال 1358 با سرمایه اولیه شرکت ها و موسسات مصادره شده توسط دادگاه های انقلاب هدف کمک به فقرا و نیازمندان تاسیس شد .اما در گذر ایام تبدیل به موسسه ای اقتصادی شد که به نوشته بعضی از منابع از بزرگ ترین نهادهای اقتصادی خاورمیانه به حساب می آید. اولین بار این سخن را محسن رفیق دوست رییس سابق بنیاد بر زبان آورد که بعدا جای خود را به محمد فروزنده داد. هر دو این مدیران قبل از انتصاب به مدیریت بیناد در سپاه پاسداران مشغول خدمت و چندی وزیر سپاه و یا دفاع بوده اند.
از نظر حقوقی، بنیاد نه یک موسسه دولتی و نه یک موسسه خصوصی است بلکه یک موسسه ای عمومی است که دولت اجازه دخالت در آن را ندارد و زیر نظر مستقیم رهبر ایران اداره می شود و فقط جوابگوی اوست گرچه با اجازه رهبر، مجلس در یک زمان تحقیق و تفحضی درباره کار این بنیاد کرده است.
بنیاد در زمینه های مختلفی فعالیت دارد از تجارت، کشاورزی و حمل و نقل گرفته تا ساختمان سازی و عمران، صنعت و معدن و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی.
این نهاد در طول نزدیک به سی سال اخیر علاوه بر فعالیت های اقتصادی و تجاری، در اجرای بزرگترین پروژه های عمرانی نظیر ساخت سد، جاده، راه آهن و پروژه های نفت و گاز فعال بوده و اکنون نیز برای اولین بار در تاریخ ایران، پایش به معاملات نفتی باز شده است.
عقب نشینی در تهران
اقدامات آماده سازی اقتصادی تنها پی آمدهای اعلام تشدید تحریم اروپائی نبود، بلکه همزمان با قطعی شدن تصمیم اروپا، ابتدا رییس ستاد نیروهای مسلح و بعد از آن چند تن از نمایندگان مجلس از لزوم توجه به نکات مثبت بسته پیشنهادی اروپا گفتند. این سخن همزمان با حضور سولانا در تهران از سوی علی لاریجانی بیان شده بود اما دولت بلافاصله تا جائی با آن مخالفت کرد که سخنگوی دولت منتظر خروج سولانا نماند و خبر از رد بسته توسط دولت ایران داد و روزنامه کیهان هم به عنوان سخنگوی همفکران دولت تندرو احمدی نژاد اعلام کرد که بسته خالی است و توسط دولت رد شده است. آن چه به گفته دکتر فیروزآبادی اهمیت می داد این بود که خلاف سیاست دولت صورت می گرفت که از پایان سرد سفر سولانا استفبال کرد و حتی روزنامه دولت اعلام داشت که رییس جمهور و رییس مجلس حاضر به پذیرفتن سولانا نشده اند.
با این تغییر تاکتیکی که به نظر می رسید دیرتر از آن اتخاذ شد که اثر بگذارد، وزیر خارجه هم ماموریت گرفت که اعلام دارد بسته پیشنهادی پنج به اضافه یک رد نشده است. این نظر که کاملا خلاف مشهود سیاست دولت بود روز بعد تعدیل شد. اما عقب نشینی بزرگ تر توسط روزنامه کیهان صورت گرفت که تمام نوشته های خود در زمان سفر سولانا را از یاد برد و در سرمقاله روز سه شنبه خود نوشت در حالی که ایران مشغول بررسی بسته پیشنهادی بوده چرا اتحادیه اروپا تصمیم به تشدید تحریم ها گرفته است.
در تحریم های جدید که به گفته مقام های اتحادیه اروپا در واکنش به امتناع جمهوری اسلامی از همکاری با جامعه بین المللی و عدم اجرای مصوبات شورای امنیت سازمان ملل اعمال می شود، ۲۰ تن از مقام های جمهوری اسلامی و ۱۵ سازمانی که در مصوبه جدید اتحادیه اروپا از آنان به عنوان "افراد و سازمان های درگیر در برنامه هسته ای جمهوری اسلامی" نامبرده شده در لیست سیاه ممنوعیت دریافت ویزای اتحادیه اروپا قرار گرفته اند.تاکنون اسامی کامل افراد و سازمان های ممنوع الورود به اتحادیه اروپا منتشر نشده اما روز سه شنبه اعلام شد که غلامرضا آقا زاده، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، محمد مصطفی نجار، وزیر دفاع و محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست افراد ممنوع برای دریافت ویزای کشورهای عضو اتحادیه قرار گرفته اند.سایر اسامی این فهرست تاکنون منتشر نشده است. ناگفته نماند که غلامرضا آقازاده از پر تردترین مقامات ایرانی به کشورهای اروپائی است و وزیر دفاع هم چند باری به کشورهای اروپائی سفر کرده است اما از سفرهای اروپائی فرمانده سپاه و سایر مقامات درجه دو که نامشان در فهرست اتحادیه اروپا آمده خبری در دست نیست.
آغاز عملیات تحریم اروپا روز سه شنبه یک مقام وزارت خارجه بریتانیا به روزنامه شرق الاوسط گفت: دستور انسداد دارایی های بانک ملی ایران در لندن حداکثر تا پنجشنبه صادر می شود. این خبر در حالی است که هم اکنون امکان انجام معاملات تجاری بانک ملی حتا شعبه های داخل ایران با اروپا وجود ندارد. انتخاب از قول خبرنگار خود نوشته است که یک منبع نزدیک به سفارت ایران در ایتالیا گفت که مسدود کردن دارایی های ایران در ایتالیاهم آغاز شده است.
اطلاعات بیشتری که انتخاب داده نشان می دهد زهره وند سفیر ایران در ایتالیا به تهران خبر داده که امروز دستورالعملی مبنی بر انسداد دارایی های ایران از یک مقام قضائی دریافت کرده است.
جالب این که با وجود هشدار قبلی زهره وند سفیر معزول جمهوری اسلامی در رم، دیروز آشکار شد که هنوز سه و نیم میلیارد دلار در بانک های ایتالیا وجود داشته و انتقال صورت نپذیرفته بوده.
کارشناسان معتقدند به نظر نمی رسد با تمامی تبلیغاتی که دولت در مورد انتقال دارائی های ایران از اروپا و آمریکا به کار برده تمامی ذخایر ایران از بانک های اروپائی به بانک های آسیایی منتقل شده باشد. گرچه در همین زمان کم نیستند کارشناسانی که بانک های درجه دوم آسیایی را در این شرایط رکودی جهان جای نامطمئی می بینند که احتمال صدمه خوردن به دارائی های کشور در آن بسیار زیاد است.
