نقش جدید روسیه و ترکیه پیرامون پرونده هسته ای ایران

نقش جدید روسیه و ترکیه پیرامون پرونده هسته ای ایران

آذربایجان اؤیرنجی حرکاتی: دیدار اخیر میان سرگی کیسلیاک معاون وزیر امور خارجه روسیه و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به طور گسترده فاش نشد. اما گفتگوی کیسلیاک با مذاکره کننده اصلی ایران در بحران پیرامون پرنده هسته ای می تواند در ارائه پاسخ تهران به بسته مشوق های غرب که باید تا روز 2 اوت ارائه شود، موثر واقع گردد.

کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا دیروز اعلام کرد ...

 ما موضع سختگیرانه تری را اتخاذ  خواهیم کرد که به ایران نشان دهیم اگر عمل نکند ما مجبور خواهیم شد که به سیاست تحریمات باز گردیم.

سخنان وی  بعد از برگزاری مذاکرات روز شنبه در ژنو میان سعید جلیلی و نمایندگان گروه "1+5" میانجیان بین المللی حل مسئله هسته ای ایران (پنج عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان) ایراد شد. گروه "1+5" به تهران دو هفته زمان داده که پاسخ "بلی" یا "خیر" خود را به بسته پیشنهادی بدهد. بعبارت دیگر تصمیم بگیرد که راه سازش پیشه کند یا راه تقابل را ادامه دهد.

رایس خاطر نشان ساخت: گفتگوهای بی نتیجه بیش از این انجام نخواهد شد. وی افزود که در جریان دیدار ژنو، خاویر سولانا کمیسر عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست خارجی و امنیت به صراحت به طرف ایرانی انتخابی که در برابر تهران قرار گرفته است را توضیح داد. واضح است که برای روشن تر کردن مطلب کیسلیاک آخرین نفر از گروه "1+5" بود که با جلیلی دیدار کرد. باید اشاره کرد که قبل از سفر به سوییس، معاون وزیر امور خارجه روسیه با جان بایرلی سفیر آمریکا در روسیه دیدار کرد و طرفین در این جلسه به طور مشروحی به بررسی موضوع سیاسی-نظامی و برخی از مسائل مهم بین المللی پرداختند.

در همان روز هم اوضاع پیرامون پرده هسته ای ایران طی تماسی تلفنی میان دمیتری مدویدیف رییس جمهور روسیه و محمود احمدی نژاد رییس جمهور ایران بررسی شد.

بعبارت دیگر گفتگوی کیسلیاک و جلیلی در حاشیه تدارکی جدی از جمله در سطح عالی انجام شد. مسکو بار دیگر تلاش می کند که به تهران تعلیق موقت غنی سازی اورانیوم را جهت رفع تنش پیرامون روند کلی دیپلماسی پرونده هسته ای متقاعد سازد.

یادآوری می کنیم که ایده مذکور توسط روسیه سال گذشته مطرح شد. تعلیق موقت فعالیت های هسته ای در عوض لغو قطعنامه های شورای امنیت در رابطه با ایران در نظر گرفته شده است. این پیشنهاد بهتری برای ایرانیان نسبت به پیشنهاد گروه "1+5" است که "تعلیق در برابر تعلیق" را در نظر دارد که بر اساس آن تحریمات فقط تا زمانی که برنامه غنی سازی متوقف بماند ، لغو می شود. این در حالیست که قطعنامه ها هم همانطور به حال خود باقی خواهند ماند.

در این میان تهران مسیر سیاسی موازی را در چارچوب حل اوضاع پرونده هسته ای خود طی می کند که در آن ترکیه نقش اصلی را برعهده دارد. جلیلی در راه بازگشت از ژنو توقف کوتاهی در استامبول داشت و اوضاع بوجود آمده را با علی باباجان وزیر امور خارجه ترکیه بررسی کرد. باباجان نیز بلافاصله بعد از این مذاکرات به آمریکا عزیمت کرده است.

دولت آمریکا اخیرا به طور محسوسی لحن و سیاست خود را در کل نسبت به جمهوری اسلامی تغییر داده است. واشنگتن بیش از هر وقت دیگر در باره لزوم یافتن راه های دیپلماسی خروج از بحران صحبت کرده و امکان افتتاح دفتر نمایندگی حافظ منافع آمریکا در تهران را بررسی می کند. به غیر از این ویلیام برنز معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی نیز همراه با دیگر اعضای گروه "1+5" در مذاکرات ژنو حضور یافت.

برخی از ناظران چنین رفتاری از آمریکا را متکی بر آن می دانند که دولت آمریکا خواستار درگیری نظامی با ایران نیست. در عوض اسراییل بیش از هر کس دیگری خواستار مناقشه نظامی با ایران است  این مسئله را در واشنگتن و تهران به خوبی درک می کنند.

به نظر می رسد که خود مقامات ایرانی که تمایلی به مناقشه نظامی ندارند نیز لحن خود را نسبت به اسراییل تغییر می دهند. اسفندیار رحیم مشایی معاون رییس جمهور ایران اخیرا اعلام کرد: کشور ما دوست مردم اسراییل است.

ایلیا کانانوف،"نزاویسیمایا گازیتا"، خبرگزاری «نووستی» روسیه، 1 مردادماه